Соловьевская библиотека

Саас

Саас кэлэр сыл ахсын

Сарсыарда соһуччу,

Саһарҕа сандааран

Саҕахха кыыһыыта…

Сып-сырдык иэйиигэ

Сууланан көрсөҕүн

Сиккиэр тыал сипсийэр

Кэм истиҥ илдьитин.

Соһуйа көрөҕүн

Саас аайы тулаҕын,

Салгыҥҥа ыйаммыт

Сиик дьэҥкир таммаҕын.

Санаалыын сайҕанан

Сүрэхтиин сырдыыгын.

Олоҕу күн аайы

Саҥалыы таптыыгын…

Намыына Хоту — М.П.Павлова.

Ньургуһунум

Кэтэһиилээх саас илдьитэ,

Кэлэр кэммит кэрэһитэ,

Күүстээх санаа бэлиэтэ-

Күүтэр, ахтар ньургуһунум.

Томороон тымныыны тулуйар,

Тоҥуу хаар анныгар утуйар.

Тоҥ буору санаатын күүһүнэн

Тобулан сырдыкка тардыһар.

Харалдьык тахсыыта кырдалга

Хоҥкуйан-нуоҕайан туруоҕа.

Күн сылаас сыдьаайын батыһан,

Кэрэтик сандаара тыллыаҕа.

Саһархай халадаай кэтиэҕэ,

Сиэдэрэй ытарҕа иилиниэ,

Саҕахха саһарҕа кыыһыыта

Сиккиэргэ үҥкүүлээн дайыаҕа.

Сир ньуурун ураннык симиэҕэ,

Сандал саас үөрүүтүн үллэстиэ.

Сып-сырдык иэйиини бэлэхтиэ,

Сүрэхпин дьолунан толоруо

Хом санаа хоммута хоҥностуо,

Хараастыы хаар курдук ууллуоҕа,

Мустубут мунчаарыы өһүллүө,

Муус курдук сүүрүккэ сайҕаныа…

Ньургуһун тылларын тухары

Кэлэр кэм кэрэни түстүөҕэ,

Ньургуһун үүнэрин

тухары

Олохпут оһуора анньыллыа.

Намыына Хоту — М.П. Павлова.

Дьыбардаах сарсыарда

Хаар кырыа быыһыгар

Сэрбэллэн тураахтыыр

Нап-нарын сибэкки.

Күн уотун сылааһын

Күөнүгэр иҥэрэн,

Төбөтүн өндөтөн

Тулатын көрүнэр

Тымныыттан толлубат

Ньургун кыыс Ньургуһун

Саһарчы көрбүтэ

Сүрэхпин долгутта.

Намыына Хоту — М.П.Павлова.

Ньургуһуннар

Өбүгэ саҕаттан олоҥхоҕо ойууланар,
Хоһооҥҥо хоһуйуллар,
Тойукка туойуллар,
Талыы-талба таһаалаах,
Туйаарыма Куолуу
туналыһа сандаарыһан,
Номоҕон ньуурдара
нуоҕаһа наскылдьыһан,
Килбик кийиит кыыстыы
кэмчиэриһэн,
Дьүөгэлии тэҥэ сэгэлдьиһэн,
Аргыый наллаан,дугулдьуһан,
Аҕас-балыстыы сэнньэлиһэн,
Сэлэлии сэргэстэһэн,
Сибигинэһэ былаан сэлэһэн,
Сэрэнэн-сэһэргэһэн
Нарын-намчы Ньургуһуннар сэмэйдэрин сөҕөбүн.
Сылааска,сырдыкка тардыһан,
Аламай күн сыламыгар талаһан,
Сэниэ-күүс эбинэн,
Күлүмнүүр күн уотуттан угуттанан,
Сир Ийэттэн утахтанан,
Көй салгыҥҥа уйдаран,
Чысхаантан,чэҥтэн чаҕыйбакка,
Самыыртан өксүөнтэн саллыбакка,
Хатааһынтан, хара хапсыыртан хаайтарбакка,
Тобурахтан, хаар хаһыҥтан харыстаммакка,
Силлиэҕэ,буурхаҕа бэриммэккэ,
Тымныыттан,тыалтан хаххаламмакка,
Тоҥ буору тобулу үүнэн тахсар Ньургуһуннар тулуурдарын,
Толлубаттарын туойабын,
Хорсуннарын-хоодуоттарын хайгыыбын.
Ийэ Айылҕам барахсан
Дьоһун дьикти сиэдэрэйкээн
Сири симиир бэлэхтэрин Дьулуурдарын,дьүккүөрдэрин Дьиктиргиибин.
Орто дойду очурдаах олоҕор Тардыһыылара күүстээҕин —
Күн күбэй көмүс төрөппүт
Ийэбэр холуубун.

СаргыЛаана✍️
Чурапчы,Мырыла нэһ.

Көҥүл тиэмэ:

Мырыла истиҥ алыба

Чэбдик ыраас салгыннаах,
Кэрэхсэтэр дьикти,кэрэ Айылҕалаах,
Сөҕүмэр сүдү күүстээх,
Ытык Тэйэр хайалаах,
Кырылас кумах кытыллаах,
Дьэҥкир ыраас уулаах,
Кыыс Амма өрүстээх,
Өлгөм үүнүүлээх,
Нэлэмэн киэҥ хочолордоох,
Дьэрэкээн сир симэхтэринэн Сандаарар сардаана
Сибэккинэн симэммит,
Сирэм күөх сыһыылардаах, Алаастардаах,
Солко-нуоҕай
Хатыҥнардаах-чараҥнардаах,
Көтөр-сүүрэр төрүүр-ууһуур,
Сиэдэрэй сирдээх-уоттаах,
Баай Байанай маанылыыр
Бултаах-астаах,
Үрэхтэрдээх,
үрүйэлэрдээх,
Үгүс үтүө үгэстээх,
Чулуу үлэһит,
Удьуор уус, тумус туттар,
Талыы-талба талааннаах,
Чаҕылхай дьоннордоох,
Сахалыы сайаҕас санаалаах,
Самныбат саргылаах,
Ыллыктаах ыралаах,
Кэлэр көлүөнэ көхтөөх ыччаттаах,
Бөҕө туруктаах,бигэ тирэхтээх,
Уйгулаах-быйаҥнаах
Тапталлаах Мырылабыт.
Ил-эйэ эҥэрдэһэн,
Сылаас тыынынан илгийэр,
Дьол-үөрүү аргыстанан,
Айыы суолун тутуһар.

СаргыЛаана✍️
Мырыла сэл.
Муус устар ый, 2025 сыл.

Олох утаҕа

Чороонноох кымыстан омурдан
Олоҕум утаҕын иһэбин.
Ыймахтыы ыйыстыам иннинэ
Айахпар тутабын амсайа.

Амтанын уһата түһээри,
Санаабар сөҥөрдөн хаалаары,
Астына чомурҕуу минньитэн,
Харахпын симэбин, манньыйан.

Утаҕым сөрүүкэн сүүрүгэ
Тымырым устун сүүрэрин,
Батыһа, иҥэрин кэтээммин
Иһийэн таалан ылабын.

Кыынньар убаҕас уохтанан
Түгэхтэн күөдьүйэ көөнньөр,
Олохпор аал уоту уматан
Төлөннөөх кыымынан толорор.

Байбаралаах Балбаара

Түүн..
Утуйар уум уйгууран
Ороммор өрө мөхсө сытаммын
Ытыс таһынар им балайы одуулуубун.
Араас санааларбын күөх түүҥҥэ
суулуубун-
Уруккубуттан
уулуубун,
Инникибин
уруһуйдуубун…
Киһи билиҥҥигэ баар буолуохтаах дииллэр-
Бу иһэ олорор үүттээх хойуу чэйтэн
дуоһуйууга,
Субу кинигэ ааҕа олорон билиини
сомсууга,
Уонна, кыракый киһичээн сэрбэйбит кэтэҕиттэн
сыллыырга…

Утуйар уум уйгууран
Ороммор өрө мөхсө сытаммын
Мин билиҥҥибэр баар буоллум…
Аттыбар көп түүлээх куоскам оҕото
Инчэҕэй муннун моонньубар анньан
Курдьугунуу сытаахтыыр…
Быһыыта, ийэ оҕотугар
Итинник
ыллаатаҕа,
Биһигэр сытыаран оргууй
бигээтэҕэ…
Улук уубар умсан иһэн
Билиҥҥигэ баар буолбут
мин тиһэх санаам…

Байбаралаах Балбаара

Кэм кэрдии айанныыр ахсымнык-
Сааһырыы кими да тумнубат.
Күн-дьыл ааһара түргэтиир,
Эргиллэн кэлбэттии элэҥниир…
Суорба таас хайалар холкулар,
Үйэттэн үйэҕэ тураллар.
Ол эрэн бу олох кылгаһын
Кимнээҕэр да ордук өйдүүллэр.
Ыраахтан соҥуоран тураннар,
Сирдээҕи олоҕу сэргииллэр,
Дьон арыт букатын кэлбиттии,
Дуйдааҕы сырсарын сөҕөллөр.
НАМЫЫНА ХОТУ