Суруйааччы кэрэ-бэлиэ күнэ: Павел Петрович Федоров — Сомоҕо 75 сааһа
Прозаик, публицист, Россия Cуруйааччыларын уонна Cуруналыыстарын cойууcтарын чилиэнэ, СӨ култууратын үтүѳлээх үлэһитэ, СӨ култууратын туйгуна, Чурапчы улууһун уонна Хоптоҕо нэһилиэгин Бочуоттаах гражданина.
Павел Петрович Федоров — Сомоҕо 1950 с. ыам ыйын 23 күнүгэр Амма оройуонугар төрөөбүтэ. 1972 с. Хабаровскайдааҕы пединститут художественно-графическай факультетын бүтэрэн Мэҥэ Хаҥалас Тыыллыма оскуолатыгар уруһуй уонна черчение учууталынан үлэлээбитэ.
Одьулууннааҕы, Үрэх Күөрэ учаастагын культура дьиэлэрин директорынан, Дириҥнээҕи народнай театр художнигынан, режиссерунан үлэлээбитэ. Дириҥнээҕи оҕо музыкальнай оскуолатыгар уруһуй кылааһыгар үйэ чиэппэрэ учууталынан үлэлээбитэ.
Павел Петрович айар үлэнэн 1990 сылтан дьарыктанар. Тэттик кэпсээннэрэ «Чолбон» сурунаалга, республика, улуус хаһыаттарыгар, сурунаалларыгар бэчээттэнэн барбыттара. 1993с. «Алгыстаах айаҥҥа» диэн эдэр суруйааччылар хомуурунньуктарыгар кэпсээннэрэ киирбиттэрэ. «Дириҥ уоттара» литературнай түмсүүнү салайбыта. Бу түмсүү айар дьоҥҥо улахан өйөбүл, тирэх буолбута, элбэх айымньылара бэчээттэнэн нэһилиэнньэ киэҥ араҥатыгар биллибиттэрэ. Россия, Саха сирин суруйааччыларын, суруналыыстарын сойуустарын чилиэннэрэ үүнэн тахсыбыттара. Павел Петрович 1999 с. Россия Cуруналыыстарын сойууһун, 2004 с. Россия Cуруйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
Биир дойдулаахтарын, улуус олоҕун-дьаһаҕын, үлэтин- хамнаһын сырдатан, республика, улуус киэн туттар чулуу дьоннорун ааттарын үйэтитэн дьоһун кинигэлэри суруйан күн сирин көрдөрбүтэ: «Сүрэх сөҕүрүйбэт иэйиитинэн» (2002с), «Дьонун, ыччатын туһугар» (2006с.) «Алаас ырыаһыта-Айыл поэт» (2014с.), поэт Г.И.Егоров – Биилин туһунан «Кырдьык тиллиитэ» (2018с.),«Кырдьык көмүстээҕэр күндү» (2019с.), “Саллаат уонна Таптал» (2020с.). Үөрэппит учууталын, саха норуодунай суруйааччыта Яковлев В.С.- Далан уонна бииргэ үөрэммит оҕолорун туһунан «Умнуллубат «Дьикти саас» оҕолоро» (2008с.) «Учуутал дьоло-үөрэнээччилэрин ситиһиитигэр» (2012с.) “Дьикти саас” көлүөнэттэн көлүөнэҕэ» (2023 с.) диэн кинигэлэри суруйан таһаарбыта.
Саха саарыннара, норуот киэн туттар чулуу дьонун СӨ бастакы Президенэ М.Е.Николаев «Барҕа махтал Чурапчы дьонуттан!» (2014), СӨ Ил Дархана Е.А.Борисов «Боотур Уустан Ил Дархан» (2014), » Ил Дархан из Боотур Уус» ( 2023) тустарынан улахан суолталаах кинигэлэри суруйбута.
Суруйааччы эдэр ыччакка иитэр-үөрэтэр дириҥ суолталаах, бугуҥҥү олохпут сытыы проблемаларын сиэр-майгы сатарыйыытын, арыгылааһын содулун көрдөрөр ааҕааччы сэҥээриитин ылбыт күүстээх айымньылардаах. Ол курдук, «Ол, ыҥырар тырымнас уоттар» (1999с.) «Дууһа кыланыыта» (2004с.), «Түүҥҥү куорат» (2015) айымньылар буолаллар. П.П.Федоров-Сомоҕо айар үлэтин сырдатар «Мэлдьитин ыҥырар саҕахтар» диэн кинигэ 2015с. «Саҥа олох» РИХ бэчээттэммитэ. 2019с. Сомоҕо тус олоҕун уонна айар үлэтин киэҥник сырдатар монографияны философия билимин хандьыдаата, литератураны чинчийээччи Е.Г.Винокуров суруйан таһааттарбыта.
996 с. Павел Петровичка СР культуратын туйгунун ,2008 с. СӨ култууратын үтүѳлээх үлэһитэ ааттар иҥэриллибиттэрэ. Наҕараадалара: Хоптоҕо нэһилиэгин Бочуоттаах олохтооҕо 2014 с., “Оройуон сайдыытыгар кылаатын иһин» III – c истиэпэннээх бэлиэ 2015с., култуура, искусство эйгэтигэр өр сыллаах айар үлэтин иһин «Чурапчы улууһун култууратын бэтэрээнэ», «Хоптоҕо нэһилиэгин 100 сыла», «Боотуруускай улуус 375 сыла», «Никифоров Василий Васильевич – Күлүмнүүр 1866-1928», «Васильев Сергей Степанович – Борогонскай 1907- 2017» үбүлүөйдээх бэлиэлэр, СӨ Ил Дархан Махтал суруга, СӨ култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга Бочуотунай Грамотата, ону тэҥэ элбэх үбүлүөйүнэй мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. 2024 с. Чурапчы улууһун Бочуоттаах гражданина үрдүк аат иҥэриллибитэ.
Билигин айар үлэ үөһүгэр республикабыт, улууспут дьонун-сэргэтин сырдатыыга, үйэтитиигэ таһаарыылаахтык үлэлии-хамныы сылдьар биир киэн тутта ааттыыр суруйааччыбыт буолар. Күн бүгүн Павел Петрович 17 кинигэ, элбэх ыстатыйалар ааптардара.Инникитин да айар-суруйар былаана киэҥ.
Убаастабыллаах Павел Петровиһы кэрэ-бэлиэ үбүлүөйүнэн улуустааҕы библиотечнай ситим үлэһиттэрин уонна ааҕааччыларын ааттарыттан итиитик-истиҥник эҕэрдэлиибит, айар үлэҕэр саҥаттан саҥа ситиһиилэри, дьоҥҥор-сэргэҕэр кэрэхсэнэр дьоһун айымньылары бэлэхтии тураргар, үтүө доруобуйаны, дьиэ кэргэҥҥэр дьолу – соргуну баҕарабыт!
Суруйааччы олоҕун уонна айар үлэтин туһунан сигэлэринэн киирэн билсиҥ, ааҕыҥ!
Федоров П.П. — Сомоҕо айымньылара, ыстатыйалара >
Олоҕун уонна айар үлэтин туһунан кинигэлэргэ >
Федоров П.П. — Сомоҕо айымньылара электроннай балаһаҕа >
Биһиги бибилэтиэкэбитигэр баар кинигэлэрэ:
Уларсан ааҕыҥ, сэргээҥ.